आपलं शरीर संवेदनशील असतं. अनेकदा हाताच्या कोपऱ्याला काही झालं किंवा कोपरा भिंतीवर आदळला तर अचानक करंट जाणवतो आणि धक्का बसतो. इतकंच नाही तर काम करताना कुणी आपल्याला स्पर्श केला तरी कधी कधी करंट लागतो; पण असं का झालं? आपल्या अंगामध्ये वीज नसताना सध्याचा धक्का कसा बसतो यामागचे शास्त्रीय कारण आपण जाणून घेणार आहोत.
करंट कोणत्या ऋतूत बसतो?
बहुतेक वेळा हिवाळ्यात करंट सर्वाधिक असतो. हिवाळ्यात हवेत ओलावा असतो. त्यामुळे थोडा धक्का बसल्यावर सुई टोचल्यासारखं वाटतं.
यावर प्रतिक्रिया देताना न्यूरोलॉजिस्ट डॉ. अंकित गुप्ता म्हणाले, ‘आपल्या शरीराच्या मज्जातंतूंमध्ये सतत विद्युत क्रिया होत असतात. शरीरात काम करणारी ही मूलभूत प्रणाली आहे. उदाहरणार्थ, आपल्या घरांमध्ये विजेच्या प्रवाहासाठी वापरल्या जाणाऱ्या ताऱ्यांना ज्याप्रमाणे ताऱ्यावर प्लॅस्टिकचा लेप लागतो, तसाच शरीराच्या मज्जातंतूंवरही असतो. याला वैद्यकीय भाषेत म्येलिन शीथ म्हणतात. कधीकधी हे म्येलिन शीथ असंतुलित होऊन जाते. अशा वेळी शरीरातील इलेक्ट्रॉन्स बिघडतात आणि त्याला अचानक कोणी स्पर्श केल्यास म्येलिन शीथ लगेच सक्रिय होते. परिणामी, आपले शरीर करंट सारखे वाटते.
कोपराला सर्वात जास्त करंट का वाटतो?
असे प्रवाह शरीरात सर्वाधिक आढळतात. कारण कोपऱ्याजवळ एक आल्नेर नर्व्ह आहे. ती मणक्यातून बाहेर पडते आणि थेट खांद्यावरून हाताच्या बोटांपर्यंत पोहोचते. कोपऱ्याचे हाड झाकणाऱ्या या मज्जातंतूला धक्का लागताच करंट बसतो. अल्नर मज्जातंतूला स्पर्श होताच आपल्या शरीरातील न्यूट्रॉन आपल्या मेंदूला सिग्नल पाठवतात आणि त्याद्वारे प्रवाहाची जाणीव करून देतात.
प्लॅस्टिकच्या खुर्चीवर करंट जास्त जाणवतो
प्लास्टिकच्या खुर्चीवर बसल्यावर अनेकदा असे करंट बसत असतात. जेव्हा आपण प्लॅस्टिकच्या खुर्चीवर बसून हालचाल करतो आणि आपले पाय जमिनीला स्पर्श करत नाहीत, तेव्हा प्लास्टिकची खुर्ची आपल्या कपड्यांपासून वेगळे झालेले इलेक्ट्रॉन गोळा करते. यामुळे पॉझिटिव्ह चार्ज होतो. जोपर्यंत तुम्ही खुर्चीवर बसत नाही तोपर्यंत हा चार्ज तुमच्याकडेच राहतो, पण खुर्चीवरून उठताच हा चार्ज लगेच खुर्चीवर जातो. अशा वेळी खुर्चीला हात लावला किंवा त्यावर बसले तर लगेच थोडा करंट जाणवतो.
हे चिंताजनक आहे का?
ही शरीरप्रणालीची एक सोपी प्रक्रिया आहे. शरीरात व्हिटॅमिन बी 12, बी 6 आणि बी 1 ची कमतरता हे यामागचे कारण असल्याचे डॉक्टरांचे मत आहे. जर एखाद्या व्यक्तीला एकाच दिवसात बर्याच वेळा सद्य समस्या असतील तर त्यांनी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
यावर उपाय काय?
हिवाळ्यात करंट जास्त बसतो. त्यामुळे वेळोवेळी पायांनी जमिनीला स्पर्श करत राहा. त्यामुळे शरीरात साठलेला इलेक्ट्रॉन चार्ज जमिनीवर जातो. पायात शूज घातले असतील, तर कोपरांनी किंवा हातांनी वेळोवेळी भिंतीला स्पर्श करण्याचा प्रयत्न करा.